Hulp vs. Hulpvrager: De sollicitatie

Zelfstandigen in de hulpverlening vervullen een belangrijke functie. Ze leveren werk op maat, zijn flexibeler en kunnen makkelijker een persoonlijke band opbouwen met hun cliënten. De bijzondere verhouding tussen een hulpvrager en hulpverlener, heeft ook invloed op de sollicitatie. Het gesprek (sollicitatie klinkt misschien al te zakelijk) vindt meestal plaats in iemands huis, het contact is direct met degene voor wie je gaat werken (in plaats van met allerlei personeelszaken en managers), en het takenpakket is van te voren niet altijd duidelijk omschreven. Hier daarom een aantal tips, voor hulpen en hulpvragers, om deze gesprekken minder ongemakkelijk te maken.

Hulpen:

Tip 1: Het is geen sollicitatie

Als je voor het eerst bij iemand op visite komt zet je altijd je beste beentje voor. Zo is het ook in de hulpverlening. Je ontmoet elkaar in een huiselijke setting dus het is per definitie informeler. Maar je bent geen vrienden! Dus beleefdheid is erg belangrijk. Aan de andere kant is niemand erbij geholpen als je de kaken stijf op elkaar houdt en niets van jezelf laat zien. Daarvoor is jullie toekomstige relatie te intiem. Probeer open en warm te zijn zonder te overdrijven. Je hoeft niet perfect te zijn, dat is niemand; je moet het beste van jezelf laten zien.

Tip 2: Luisteren

En dan niet het soort luisteren dat je doet in de tram als twee mensen naast je hard hun persoonlijke leven heen en weer schreeuwen: Neem deel als je luistert. Laat merken dat je begrijpt wat de ander zegt en reageer daarop. Dat kan door middel van een bevestiging van een punt, het inhaken met een eigen ervaring maar door een vraag te stellen als je het niet volledig begrijpt. Wissel wel af. Iemand die alleen maar zit te knikken of juist telkens met persoonlijke ontboezemingen op de proppen komt is moeilijk serieus te nemen.

Tip 3: De voorbereiding

Kom goed beslagen ten ijs. Uiteraard ben je goed in je werk en je hebt ervaringen waar je uit kan putten. Toch is iedere situatie en iedere cliënt weer anders. Probeer van tevoren te bedenken hoe je (toekomstige) cliënt leeft en wat diegene nodig heeft, in het bijzonder van jou. Vaak is het al voldoende om het internet af te grazen of in je omgeving rond te vragen naar persoonlijke verhalen van mensen in vergelijkbare situaties. Mensen vinden het ontzettend prettig om te merken dat je al hebt nagedacht over hun leven.

Tip 4: Neem een koekje

Wees niet te afstandelijk. Als je iets wordt aangeboden, doe dan in elk geval of het je heel lekker lijkt, zelfs al neem je het niet. Enthousiasme is aanstekelijk, net als energie en een positieve instelling. Aan de andere kant is het ook niet nodig om je wangen vol te stoppen met het ene biscuitje na het andere, zodat je alleen nog maar ja en nee kan schudden op belangrijke vragen over je werk. Het moet wel een beetje beschaafd blijven.

Hulpvragers:

Tip 1: Het is een sollicitatie

Je krijgt iemand over de vloer die je (als het goed gaat) nog veel vaker zal zien, dus het kan al snel huiselijk worden. Maar je wil wel een aantal belangrijke dingen weten. Het is dus een goed idee om de regie in handen te houden. Beleefd zijn is essentieel en zelfs een beetje afstand kan geen kwaad. Op die manier is het makkelijker ook ongemakkelijke vragen te stellen. Het is een zakelijke relatie en dat moet, naast de persoonlijke band, altijd duidelijk blijven.

Tip 2: Vragen

Sommige dingen wil je liever niet aan iemand vragen; of het nou het testen van iemands ervaring is, werken op onregelmatige tijden of het onvermijdelijke geld. Toch komen deze zaken vroeger of later heus naar boven als jullie met elkaar in zee gaan. En het kan beter van tevoren worden besproken dan wanneer jullie al aan elkaar vastzitten. In deze situaties is duidelijkheid altijd beter dan ‘het zal wel goed komen’.

Tip 3: De voorbereiding

Maak van tevoren een lijstje van wat voor jou belangrijk is. Karaktereigenschappen en ervaring, de visie van de hulp of diens humor; jij bepaalt wat je nodig hebt. Het helpt alleen niet om dat lijstje dan vervolgens als een robot op te gaan dreunen, het is geen kruisverhoor. Hou het bij de hand en zeg bijvoorbeeld tegen het einde: “Heb jij eigenlijk nog vragen?” en spiek zelf dan op je lijstje of niets vergeten bent.

Tip 4: Koekjes en koffie

Haal iets lekkers in huis. Je wil iemand op zijn gemak stellen en jezelf in een positief daglicht presenteren. Daarnaast kan het ook een manier zijn om te zien wat voor vlees je in de kuip hebt: Je wil niet iemand die als een gek al je koekjes op gaat zitten vreten, en totaal geen aandacht meer heeft voor wat je zegt. Maar je wil ook geen vastgeroest type die een half uur aan een kaakje zit te knibbelen en dan naar de vuilnisbak loopt om de kruimels uit zijn handpalmen te schudden. Het moet wel gezellig blijven.

Sollicitatiegesprekken zijn geen wetenschap. Als hulpvrager zul je meerdere hulpen over de vloer krijgen en een keuze maken is moeilijk. En als hulp denk je soms dat het een aangenaam gesprek was om vervolgens toch niet in dienst te worden genomen. Probeer er daarom zo ontspannen mogelijk in te staan. Zodat je elkaar aan kan voelen en tegelijk de belangrijke vragen kan stellen en beantwoorden. Vragen die inzicht geven in wat er nodig is om jullie persoonlijke, professionele relatie tot een succes te maken.